WxP
Staf në FV.AL
Analizat gjenetike përdoren shpesh për të ndihmuar në zbardhjen e krimeve ose për të zgjidhur mosmarrëveshjet rreth atësisë së fëmijës. Por tani shkencëtarët po i shtrijnë studimet gjenetike deri në lashtësi ku ata thonë se mund të gjenden përgjigjet e shumë pyetjeve rreth origjinës dhe nëse të gjithë njerëzit e sotëm rrjedhin nga një pasardhës i vetëm, qoftë ky Adami biblik apo Adami shkencor apo gjenetik. Duke parë se sa shumë ndryshon njeriu nga njeriu, ideja se të 6 miliardë banorët e globit kanë të njëjtin para-ardhës shpesh duke e pabesueshme. Tre prej besimeve kryesore të botës, Krishtërimi, Islamizmi dhe Judaizmi, e quajnë njeriun e parë sipas mitiologjisë me të njëjtin emër, Adama, Adam ose Adem. Tani shkenca ofron një rast për të gjetur një Adam gjenetik, një para-ardhës të vetëm, ADN-ja e të cilit mbijeton tek çdo njeri në botë.
Shkencëtari Spenser Uells po studion se në çmënyrë ADN-ja e njerëzve të sotëm mund rrjedhi nga një para-ardhës i vetëm. Objekti i studimit të tij është kromozoni Y, një pjesë e veçantë e ADN-së që gjendet vetëm tek meshkujt. Kromozoni Y kalon thuasje pa u ndryshuar nga i ati tek i biri, si të ishte një mbiemër ose emër i familjes. Shkencëtari Uells thotë se kromozoni Y i lidh burrat e sotëm me burrat që kanë jetuar në të kaluarën. Ky kromozon u lejon shkencëtarëve të udhëtojnë mbrapa në kohë nëpër historinë njerëzore. Ndryshimet që ka pësuar kromozoni Y tregojnë se Adami gjenetik lindi rreth 60 mijë vjet më parë. Shkencëtarët besojnë se në atë kohë njerëzimi ishte në prag të zhdukjes. E gjithë popullsia e globit përbëhej nga jo më shumë se 2-3 mijë njerëz. Por nga ky moment ndodhi kthesa e madhe, qëniet njerëzore filluan të shtohen e zhvillohen me një rritëm të jashtëzakonshëm. Ishte një shpërthim i papritur i krijimtarisë. Për herë të parë, doli në pah arti dhe veglat e punës. Ky shpërthim i papritur i mendimit dhe forcës krijuese do të bënte të mundur që qëniet njerëzore të përhapeshin në mbarë planetin. Diçka tepër e rëndësishme kishte ndryshuar natyrën njerëzore. Por cili ishte shkaku i këtij ndryshimi rrënjësor, kjo mbetet mister. Megjithatë duket se kjo ndodhi menjëherë pas Adamit.
Gjenetisti Spenser Uells pyet nëse kjo ishte një rastësi. Askush nuk e di, por ka të ngjarë që Adami të ketë qënë ai që vuri në lëvizje këtë reaksion zinxhir deri në ditët tona. Shtrohet pyetja se si është e mundur që një njeri i vetëm të ndryshojë mbarë llojin e tij. Shkencëtari Uells ka një teori, e cila është tepër kundërthënëse. Ai beson se Adami gjenetik mund të ketë qënë njeriu i parë me aftësi për të menduar, pra njeriu i parë i vërtetë modern. Bazuar në fosilet e gjetura dhe në një formë kromozoni Y, Uells beson që vendlindja e Adamit ka qënë në rajonin e Afrikës lindore.
Fisi hadzabi në Tanzani ofron një dritare në brendësinë e botës së lashtësisë. Si popull, anëtarët e këtij fisi janë si të gjithë njerëzit sot, por si shoqëri ata ruajnë tradidat e jetesës së njerëzve të hershëm. Ata merren kryesisht me gjah dhe mbijetesa në kushte të tilla përbën një sfidë të jashtëzakonëshme. Mënyra se si ata jetojnë, mendojnë e krijojnë, sipas shkencëtarit Uells mund të ketë zanafillën tek njeriu i parë, vetë Adami. Banorët hadzabi kanë arritur t’i kthejnë pemët në armë vdekjeprurëse. Harqet e tyre janë të forta, por elastike. Ato duken të thjeshta, por mund të godasin me saktësi. Shigjeta dhe harku konsiderohen si shpikje kyçe të njerëzve të lashtë, pasi sipas këtij koncepti më vonë u krjuan shumë armë të sofistikuara. Një tjetër shpikje që shumëfishoi fuqinë intelektuale të njerëzve të lashtë ështe gjuha.
Shkencëtarët besojnë se fisi hadzebi përdor një gjuhë shumë më të ndërlikuar se shumë prej gjuhëve moderne. Për shembull, gjuha anglishte ka rreth 30 tinguj të ndryshëm, ndërsa gjuha e këtij fisi ka mbi 100 tinguj. Ndoshta vetë Adami mund të ketë folur në këtë mënyrë. Si harku e shigjeta dhe këta tinguj janë mjaft të thjeshtë. Shkencëtarët thonë se duke studiuar fisin hadzabi, ata mund të mësojnë shumë gjëra nga jeta e njeriut të parë. Dhe ja si e shpjegojnë ata:
Rreth 60 mijë vjet më parë lindi Adami gjenetik. Ai ishte tepër i zgjuar dhe përshtatës i mirë i kushteve. Me këtë përparësi, brenda pak kohe ai bëhet kyetar i fisit të vet. Ai dallohej nga të tjerët veç të tjerash edhe pse dinte të fliste. Ndoshta ai shpiku armë të reja, ose u vu në krye të grupit të gjahut duke zbatuar strategji të reja. Ai ishte më i aftë se të tjerët dhe mjaft popullor. Fëmijët e tij trashëguan jo vetëm zgjuarsinë e tij por edhe kromozonin Y. Kur fëmijët e tij u rritën e u bënë me fëmijë, ky kromozon u përhap në mbarë popullatën. Dhe inteligjenca e Adamit u dha bijëve të tij aftsinë që të lënë Afrikën e të përhapen nëpër botë.
Shkencëtari Uells thotë se afro 50 mijë vjet më parë njerëzit filluan të shtrihen përtej Afrikës dhe shumë shpejt mbritën në brigjet e Australisë. Shkencëtari Uells beson se shkenca e ka konfirmuar thelbin e historisë së Adamit sipas biblës, se në fillim ka qënë një njeri, ADN-ja e të cilit mbijeton në çdo njeri sot në botë. Kopështi i Edenit ka të ngjarë të ketë qënë Afrika lindore. Para Adamit kishte qënie të ngjashme me njeriun, por vetëm pas tij erdhën njerëzit modernë. Efektivisht, thotë shkencëtari Uells, njerëzit janë të gjithë pjestarë të një familjeje. Por ajo që ka rëndësi është se duke gjetur Adamin shkencor, kromozoni Y bashkon jo vetëm të gjithë njerëzit, por ndoshta është edhe emëruesi i përbashkët i shkencës dhe fesë.
Shkencëtari Spenser Uells po studion se në çmënyrë ADN-ja e njerëzve të sotëm mund rrjedhi nga një para-ardhës i vetëm. Objekti i studimit të tij është kromozoni Y, një pjesë e veçantë e ADN-së që gjendet vetëm tek meshkujt. Kromozoni Y kalon thuasje pa u ndryshuar nga i ati tek i biri, si të ishte një mbiemër ose emër i familjes. Shkencëtari Uells thotë se kromozoni Y i lidh burrat e sotëm me burrat që kanë jetuar në të kaluarën. Ky kromozon u lejon shkencëtarëve të udhëtojnë mbrapa në kohë nëpër historinë njerëzore. Ndryshimet që ka pësuar kromozoni Y tregojnë se Adami gjenetik lindi rreth 60 mijë vjet më parë. Shkencëtarët besojnë se në atë kohë njerëzimi ishte në prag të zhdukjes. E gjithë popullsia e globit përbëhej nga jo më shumë se 2-3 mijë njerëz. Por nga ky moment ndodhi kthesa e madhe, qëniet njerëzore filluan të shtohen e zhvillohen me një rritëm të jashtëzakonshëm. Ishte një shpërthim i papritur i krijimtarisë. Për herë të parë, doli në pah arti dhe veglat e punës. Ky shpërthim i papritur i mendimit dhe forcës krijuese do të bënte të mundur që qëniet njerëzore të përhapeshin në mbarë planetin. Diçka tepër e rëndësishme kishte ndryshuar natyrën njerëzore. Por cili ishte shkaku i këtij ndryshimi rrënjësor, kjo mbetet mister. Megjithatë duket se kjo ndodhi menjëherë pas Adamit.
Gjenetisti Spenser Uells pyet nëse kjo ishte një rastësi. Askush nuk e di, por ka të ngjarë që Adami të ketë qënë ai që vuri në lëvizje këtë reaksion zinxhir deri në ditët tona. Shtrohet pyetja se si është e mundur që një njeri i vetëm të ndryshojë mbarë llojin e tij. Shkencëtari Uells ka një teori, e cila është tepër kundërthënëse. Ai beson se Adami gjenetik mund të ketë qënë njeriu i parë me aftësi për të menduar, pra njeriu i parë i vërtetë modern. Bazuar në fosilet e gjetura dhe në një formë kromozoni Y, Uells beson që vendlindja e Adamit ka qënë në rajonin e Afrikës lindore.
Fisi hadzabi në Tanzani ofron një dritare në brendësinë e botës së lashtësisë. Si popull, anëtarët e këtij fisi janë si të gjithë njerëzit sot, por si shoqëri ata ruajnë tradidat e jetesës së njerëzve të hershëm. Ata merren kryesisht me gjah dhe mbijetesa në kushte të tilla përbën një sfidë të jashtëzakonëshme. Mënyra se si ata jetojnë, mendojnë e krijojnë, sipas shkencëtarit Uells mund të ketë zanafillën tek njeriu i parë, vetë Adami. Banorët hadzabi kanë arritur t’i kthejnë pemët në armë vdekjeprurëse. Harqet e tyre janë të forta, por elastike. Ato duken të thjeshta, por mund të godasin me saktësi. Shigjeta dhe harku konsiderohen si shpikje kyçe të njerëzve të lashtë, pasi sipas këtij koncepti më vonë u krjuan shumë armë të sofistikuara. Një tjetër shpikje që shumëfishoi fuqinë intelektuale të njerëzve të lashtë ështe gjuha.
Shkencëtarët besojnë se fisi hadzebi përdor një gjuhë shumë më të ndërlikuar se shumë prej gjuhëve moderne. Për shembull, gjuha anglishte ka rreth 30 tinguj të ndryshëm, ndërsa gjuha e këtij fisi ka mbi 100 tinguj. Ndoshta vetë Adami mund të ketë folur në këtë mënyrë. Si harku e shigjeta dhe këta tinguj janë mjaft të thjeshtë. Shkencëtarët thonë se duke studiuar fisin hadzabi, ata mund të mësojnë shumë gjëra nga jeta e njeriut të parë. Dhe ja si e shpjegojnë ata:
Rreth 60 mijë vjet më parë lindi Adami gjenetik. Ai ishte tepër i zgjuar dhe përshtatës i mirë i kushteve. Me këtë përparësi, brenda pak kohe ai bëhet kyetar i fisit të vet. Ai dallohej nga të tjerët veç të tjerash edhe pse dinte të fliste. Ndoshta ai shpiku armë të reja, ose u vu në krye të grupit të gjahut duke zbatuar strategji të reja. Ai ishte më i aftë se të tjerët dhe mjaft popullor. Fëmijët e tij trashëguan jo vetëm zgjuarsinë e tij por edhe kromozonin Y. Kur fëmijët e tij u rritën e u bënë me fëmijë, ky kromozon u përhap në mbarë popullatën. Dhe inteligjenca e Adamit u dha bijëve të tij aftsinë që të lënë Afrikën e të përhapen nëpër botë.
Shkencëtari Uells thotë se afro 50 mijë vjet më parë njerëzit filluan të shtrihen përtej Afrikës dhe shumë shpejt mbritën në brigjet e Australisë. Shkencëtari Uells beson se shkenca e ka konfirmuar thelbin e historisë së Adamit sipas biblës, se në fillim ka qënë një njeri, ADN-ja e të cilit mbijeton në çdo njeri sot në botë. Kopështi i Edenit ka të ngjarë të ketë qënë Afrika lindore. Para Adamit kishte qënie të ngjashme me njeriun, por vetëm pas tij erdhën njerëzit modernë. Efektivisht, thotë shkencëtari Uells, njerëzit janë të gjithë pjestarë të një familjeje. Por ajo që ka rëndësi është se duke gjetur Adamin shkencor, kromozoni Y bashkon jo vetëm të gjithë njerëzit, por ndoshta është edhe emëruesi i përbashkët i shkencës dhe fesë.
