GJYKIMI I Tث PANDEHURIT Nث MUNGESث, NثN VثSHTRIMIN HISTORIK
E drejta shqiptare në përgjithsi nuk ka ndjekur një rrugë të sajën të zhvillimit por është ndikuar në vazhdimësi nga e drejta e huaj, kjo për shkak të pushtimeve të vazhdueshme nën të cilat është gjendur vendi ynë. Në periudhën e principatave ka pasur një ndikim të fortë të së drejtës bizantine dhe asaj feudale në periudhën e mesjetës.
Gjithashtu një e drejtë tjetër që është zbatuar në disa zona të thella të Shqipërisë si rezultat i terenit të thyer malor, mungesës së aparatit shtetëror dhe nevojës për tu vetëqeverisur është e drejta zakonore ( kanunet ). Kjo e drejtë e ka origjinën e saj të lashtë nga shoqëria fisnore dhe u rigjallërua dukshëm gjatë pushtimit osman .
Me pushtimin turk në Shqipëri filloi të zbatohej e drejta otomane (sheriati) dhe deri në shpalljen e pavarsisë legjislacioni procedural penal i zbatueshëm ka qenë ai otoman, legjislacion i cili u zbatua edhe më pas, por me ndryshime të herëpashershme që iu bënë nga qeveritë shqiptare të pas pavarsisë.
Pas çlirimit u miratuan dy kode procedure, i pari në 1953 dhe pas tij si rezultat i ndryshimit të kushtetutës dhe disa ligjeve të tjera që kishin të bënin me drejtësinë më 1980 hyri në fuqi kodi i ri, i cili vazhdoi të zbatohej edhe pas viteve 90-të me disa ndryshime deri në mars të vitit 1995 kur u miratua kodi aktual i procedurës penale.
Më poshtë do të marrim në analizë disa nga aktet kushtetuese apo ligjore për të parë nëse është njohur dhe se si është trajtuar në periudha të ndryshme instituti i gjykimit në mungesë të të pandehurit në vëndin tonë.
1.1 E drejta Zakonore Shqiptare.
Normat e pashkruara procedurale në Kanunin e Labërisë, në përmbajtie dhe shpesh herë edhe në formë janë thuajse të njëjta me normat e Kanunit të Lekë Dukagjinit, të Kanunit të Skëndërbeut dhe kanuneve të tjerë gjë që dëshmon për karakterin mbarëshqipëtar të tyre .
Në të drejtën zakonore nuk mund të flitet për një administratë të mirfilltë gjyqësore, gjyqet bëheshin nga pleqtë të cilët zgjidheshin nga palët dhe luanin më shumë rolin e një arbitrazhi. Këto gjykata pleqsh nuk ishin hallka të sistemit gjyqësor të aparatit shtetëror të pushtuesve osman, por organizma të krijuara ad hoc nga palët e interesuara për shqyrtimin dhe gjykimin e çështjeve konkrete .
Mosmarveshjet ndërmjet individëve nuk kishin karakter publik, pra nuk mund të mereshin në shqyrtim ex officio nga kuvendi pa ankimin e palëve. Kanunet nuk shprehen ne lidhje me detyrimin apo te drejtën e të pandehurit (fajësit) për të qenë i pranishëm gjatë gjyqit që bëhej nga pleqtë, por nëse ndodhte që ndonjëra nga palët nuk donte që ti nënshtrohej gjykimit të pleqve, kanuni njeh rastet e ndërhyrjes së ndërmjetësve për të ndikuar mbi ta që ti nënshtrohej gjykimit . Duhet pasur parasysh një veçori të rëndësishme të së drejtës zakonore ku përgjegjësia shpesh binte mbi të zotin e shtëpisë ose nuk ishte individuale, prezenca e fajtorit nuk konsiderohej si e domosdoshme, mjaftonte që gjyqi i pleqve të investohej nga familjarët ose fshati.
1.2 Kodi i Procedurës Penale Otomane i zbatueshëm në Shqipëri
Legjislacioni otoman, veprat penale i ndante ne kontravencione (kundravajtje), delikte dhe krime. Kjo ndarje ishte bazë për të përcaktuar nëse personi mund të gjykohej në mungesë apo jo. Sipas Kodit të Procedurës Penale otomane të vitit 1879, i cili kishte si model Kodin e Napoleonit të vitit 1808 , kudërvajtjet ishin për kompetencë të gjykatave policore të thjeshta ( gjykatave të distrikteve ) si shkallë e fundit. Njoftimet për kundravajtjet bëheshim mbi kërkesën e funksionarit që ushtronte një detyrë publike ose të paditësit personal dhe i njoftoheshin të pandehurit me anë të një ftuesi gjyqësor. Palët kishin të drejtën që të paraqiteshin edhe me dëshirën e tyre pa qenë nevoja për fletëthirrje, por në qoftë se personat e thirur rregullisht nuk paraqiteshin atëherë procedohej me gjykimin në mungesë. Vendimi i dhënë në mungesë mund të kundërshtohej, me anë të një deklarate që bëhej në fund të aktit të njoftimit ose me një akt që duhej dërguar brenda tre ditëve nga komunikimi i vendimit. Kundërshtimi i vendimit sillte si pasojë caktimin e seancës së parë dhe nëse apeluesi nuk paraqitej atëherë kundërshtimi do të konsiderohej nul.
Në rastin e krimeve dhe delikteve, të trajtuara në kapitullin e dytë të kodit “Padia në mungesë dhe çështjet kriminale”, lejohej gjykimi në mungesë vetëm pasi bëheshin njoftimet përkatëse. Në nenin 371 parashikohej se nëse nuk kishte qënë e mundur që të kapej i pandehuri ose nuk paraqitej brenda dhjetë ditëve nga dita që ishte njoftuar në banesën e tij ose pasi ishte kapur por ishte larguar nga burgu, kryetari i gjykatës dhe në mungesë të tij anëtari më i vjetër i gjykatës nxirrte një urdhër në të cilin përcaktonte një afat të ri dhjetë ditor brenda të cilit i pandehuri duhej të paraqitej. Në rast mosparaqitje ai deklarohej “rebel dhe kundraligjeve”.
Deklarimi i mungesës sillte pasoja të caktuara për të pandehurin, kështu:
• Pezullohej nga ushtrimi i të drejtave si qytetar;
• Pasuria e tij sekuestrohej gjatë mungesës;
• Atij i mohohej çdo veprim gjyqësor gjatë kësaj kohe;
• اdo person ishte i detyruar të tregonte se ku fshihej i pandehuri.
Ky urdhër afishohej në portën e banesës së të pandehurit, në portën e prefekturës dhe atë të gjykatës, një kopje e këtij urdhëri i dërgohej dhe autoritetit që do të procedonte me sekuestrimin e pasurive të të pandehurit. Me kalimin e afatit dhjetë ditor procedohej me gjykimin në mungesë të të pandehurit dhe në sekuestrimin e pasurive të tij.
Të pandehurit të deklaruar në mungesë i mohohej e drejta e mbrojtjes, përjashtimisht kur i pandehuri ishte jashtë tokës së shtetit dhe ishte në pamundësi absolute për tu paraqitur, atëherë gjykata u lejonte prindërve apo miqve të të pandehurit të paraqisnin shkaqet dhe të mbronin legjitimitetin e këtyre shkaqeve.Nëse gjykata pranonte se këto shkaqe ishin legjitime, atëherë ajo vendoste pezullimin e gjykimit dhe të sekuestros për një afat që ajo do ta përcaktonte duke marrë parasysh natyrën e shkaqeve penguese dhe largësinë midis vendeve. Nëse nuk kishte shkaqe ose gjykata i konsideronte si jolegjitime, procedohej me gjykimin në mungesë të të pandehurit.
Një shkurtim i vendimit të dhënë në mungesë afishohej brenda tetë ditëve nga dita e shpalljes në portën e banesës së fundit së të dënuarit, në portën e pallatit të prefekturës si dhe në portën e gjykatës. Gjithashtu ky shkurtim vendimi brenda afatit të përmendur, duhej të botohej në gazetën e krahinës ku ka pasur banesën e fundit i dënuari dhe ti dërgohej autoriteti kompetent ku ndodhej pasuria e sekuestruar. Pasuritë e sekuestruara që në momentin e dhënies së vendimit do të konsideroheshin pasuri “absentësh” dhe do të qëndronin nën këtë rregjim deri në parashkrimin e dënimit që ishte 20 vjet. Një pjesë e pasurisë së sekuestruar mund ti lihej gruas, fëmijve, babait dhe nënës së të pandehurit në rast se ishin nevojtarë, këto vendime merreshin nga autoriteti administrativ.
E drejta për të bërë rekurs në gjykatën e diktimit i njihej vetëm Prokurorit të Përgjithshëm dhe paditësit personal.
Kur i pandehuri dorëzohej ose arrestohej para se të ishte parashkruar vendimi i dënimit i dhënë në mungesë, të gjitha veprimet e kryera nga nxierrja e urdhrit për deklarimin e mungesës sipas nenit 371 e deri në atë moment do të konsideroheshin nul de jure. Të pandehurit i lindte e drejta për një proces të ri, i cili do të zhvillohej në rrugët e zakonshme. Nëse personi i gjykuar në mungesë do të rezultonte i pafajshëm gjatë rigjykimit, ai megjithatë do të dënohej për pagimin e shpenzimeve që ishin bërë për gjykimin e tij në mungesë .
1.3 Kushtetuta e 1946 dhe Kodi i Procedurës Penale i 1953.
Kushtetutat apo statutet e ndryshme që kanë qënë në fuqi në Shqipëri në disa raste janë shprehur edhe për gjykimin në mungesë. Statuti Themeltar i Repuplikës Shqiptare (në fuqi deri më 1 shtator 1928) në nenin 101 të tij parashikon se “اdo njeri i pandehun për një krim duhet të ketë një mbrojtës që prej ditës që vete nën akuzim. Në qoftë se ai nuk kujdeset për të marrë mbrojtës atëherë gjykata ia emnon vetiu.” Në statut nuk përmendet pozita e te pandehurit që gjykohet në mungesë . Kushtetuta e Mbretnisë shqiptare (në fuqi deri në prill të vitit 1939) ashtu sikurse Statuti Themeltar nuk ka ndonjë parashikim të veçantë për gjykimin në mungesë .
Pas çlirimit u miratua Kushtetuta e 1946 e cila në nenin 22 të saj ndër të tjera parashikon “ ... Asnjeri nuk mund të dënohet pa u dëgjuar dhe pa u thirur që të mbrohet sipas përshkrimeve të ligjës, përveç se kur vërtetohet ligjërisht mungesa e tij. ....”
Në ndryshim nga kushtetuta, Kodi i Procedurës Penale është i mëvonshëm dhe nxjerrja e tij u bë e mundur vetëm në 1953, ndërkohë zbatohej një urdhëresë mbi disa norma proceduriale. Me ligjin nr. 1650, dt. 30.03.1953 u aprovua nga Kuvendi Popullor i Republikës të Shqipërisë Kodi i Procedurës Penale. Në nenin 231 të këtij kodi parashikohej:
“Gjykimi i çështjes në seancë gjyqësore duhet të bëhet me ndodhjen e të pandehurit. Gjykata mund të gjykojë çështjen në mungesë të të pandehurit vetëm në këto raste:
1) Kur e kërkon vetë i pandehuri dhe gjykata pranon;
2) Kur provohet se i pandehuri i fshihet gjykimit;
Në të gjitha rastet e tjera kur mungon i pandehuri, çështja duhet të shtyhet dhe në këto raste gjykata mund të urdhërojë që i pandehuri të sillet përdhunisht.”
Sipas vendimit të Kolegjit Penal të Gjykatës së Lartë nr.19, dt. 30.03.1957 nuk mund të gjykohej në mungesë i pandehuri që nuk paraqitej në ditën dhe në orën e caktuar për gjykim megjithëse kishte komunikim të rregullt. Në vendimin e saj Gjykata e Lartë arsyeton,
“ ... Mosparaqitja e të pandehurit në gjyq edhe kur rezulton ti jetë njoftuar rregullisht dita e gjykimit, nuk tregon aspak se ai i fshihet gjykimit. Prandaj meqënëse edhe në rastin konkret ka ndodhur e njëjta gjë, gjykata nuk mund ta gjykonte çështjen në mungesë, por mund të përsëriste letër-thirjen të pandehurit ose të urdhëronte sjelljen e tij përdhunisht”.
Ndërkohë që sipas praktikës që ndiqej para hyrjes në fuqi të K.Pr.Penale, gjykoheshin në mungesë edhe të pandehurit që megjithëse kishin njoftim për ditën dhe orën e gjykimit nuk paraqiteshin dhe as lajmëronin gjykatën për ndonjë pengesë të arsyetuar. Në rate të tilla gjykata procedonte në gjykimin e të pandehurit duke dëgjuar provat në mungesë të tij dhe vendimin e marrë në mungesë ja komunikonte të pandehurit .
Me ndryshimet që iu bënë kodit të 53-it me ligjin nr. 2805, dt. 04.12.1958 nenit 231, tashmë neni 233 iu shtua edhe një pikë tjetër. Sipas kësaj pike gjykimi në mungesë do të lejohej edhe kur për krimin për të cilin akuzohej i pandehuri nuk parashikohej nga ligja dënimi me heqie të lirisë. Kur çështja ishte gjykuar në mungesë i pandehuri mund të paraqiste ankim brenda pesë ditëve nga dita që i ishte komunikuar vendimi. Gjykimi në mungesë i të pandehurit, në rastet kur kjo ndalohej nga ligja përbënte shkak për prishjen e vendimit nga gjykata e apelit.
E drejta shqiptare në përgjithsi nuk ka ndjekur një rrugë të sajën të zhvillimit por është ndikuar në vazhdimësi nga e drejta e huaj, kjo për shkak të pushtimeve të vazhdueshme nën të cilat është gjendur vendi ynë. Në periudhën e principatave ka pasur një ndikim të fortë të së drejtës bizantine dhe asaj feudale në periudhën e mesjetës.
Gjithashtu një e drejtë tjetër që është zbatuar në disa zona të thella të Shqipërisë si rezultat i terenit të thyer malor, mungesës së aparatit shtetëror dhe nevojës për tu vetëqeverisur është e drejta zakonore ( kanunet ). Kjo e drejtë e ka origjinën e saj të lashtë nga shoqëria fisnore dhe u rigjallërua dukshëm gjatë pushtimit osman .
Me pushtimin turk në Shqipëri filloi të zbatohej e drejta otomane (sheriati) dhe deri në shpalljen e pavarsisë legjislacioni procedural penal i zbatueshëm ka qenë ai otoman, legjislacion i cili u zbatua edhe më pas, por me ndryshime të herëpashershme që iu bënë nga qeveritë shqiptare të pas pavarsisë.
Pas çlirimit u miratuan dy kode procedure, i pari në 1953 dhe pas tij si rezultat i ndryshimit të kushtetutës dhe disa ligjeve të tjera që kishin të bënin me drejtësinë më 1980 hyri në fuqi kodi i ri, i cili vazhdoi të zbatohej edhe pas viteve 90-të me disa ndryshime deri në mars të vitit 1995 kur u miratua kodi aktual i procedurës penale.
Më poshtë do të marrim në analizë disa nga aktet kushtetuese apo ligjore për të parë nëse është njohur dhe se si është trajtuar në periudha të ndryshme instituti i gjykimit në mungesë të të pandehurit në vëndin tonë.
1.1 E drejta Zakonore Shqiptare.
Normat e pashkruara procedurale në Kanunin e Labërisë, në përmbajtie dhe shpesh herë edhe në formë janë thuajse të njëjta me normat e Kanunit të Lekë Dukagjinit, të Kanunit të Skëndërbeut dhe kanuneve të tjerë gjë që dëshmon për karakterin mbarëshqipëtar të tyre .
Në të drejtën zakonore nuk mund të flitet për një administratë të mirfilltë gjyqësore, gjyqet bëheshin nga pleqtë të cilët zgjidheshin nga palët dhe luanin më shumë rolin e një arbitrazhi. Këto gjykata pleqsh nuk ishin hallka të sistemit gjyqësor të aparatit shtetëror të pushtuesve osman, por organizma të krijuara ad hoc nga palët e interesuara për shqyrtimin dhe gjykimin e çështjeve konkrete .
Mosmarveshjet ndërmjet individëve nuk kishin karakter publik, pra nuk mund të mereshin në shqyrtim ex officio nga kuvendi pa ankimin e palëve. Kanunet nuk shprehen ne lidhje me detyrimin apo te drejtën e të pandehurit (fajësit) për të qenë i pranishëm gjatë gjyqit që bëhej nga pleqtë, por nëse ndodhte që ndonjëra nga palët nuk donte që ti nënshtrohej gjykimit të pleqve, kanuni njeh rastet e ndërhyrjes së ndërmjetësve për të ndikuar mbi ta që ti nënshtrohej gjykimit . Duhet pasur parasysh një veçori të rëndësishme të së drejtës zakonore ku përgjegjësia shpesh binte mbi të zotin e shtëpisë ose nuk ishte individuale, prezenca e fajtorit nuk konsiderohej si e domosdoshme, mjaftonte që gjyqi i pleqve të investohej nga familjarët ose fshati.
1.2 Kodi i Procedurës Penale Otomane i zbatueshëm në Shqipëri
Legjislacioni otoman, veprat penale i ndante ne kontravencione (kundravajtje), delikte dhe krime. Kjo ndarje ishte bazë për të përcaktuar nëse personi mund të gjykohej në mungesë apo jo. Sipas Kodit të Procedurës Penale otomane të vitit 1879, i cili kishte si model Kodin e Napoleonit të vitit 1808 , kudërvajtjet ishin për kompetencë të gjykatave policore të thjeshta ( gjykatave të distrikteve ) si shkallë e fundit. Njoftimet për kundravajtjet bëheshim mbi kërkesën e funksionarit që ushtronte një detyrë publike ose të paditësit personal dhe i njoftoheshin të pandehurit me anë të një ftuesi gjyqësor. Palët kishin të drejtën që të paraqiteshin edhe me dëshirën e tyre pa qenë nevoja për fletëthirrje, por në qoftë se personat e thirur rregullisht nuk paraqiteshin atëherë procedohej me gjykimin në mungesë. Vendimi i dhënë në mungesë mund të kundërshtohej, me anë të një deklarate që bëhej në fund të aktit të njoftimit ose me një akt që duhej dërguar brenda tre ditëve nga komunikimi i vendimit. Kundërshtimi i vendimit sillte si pasojë caktimin e seancës së parë dhe nëse apeluesi nuk paraqitej atëherë kundërshtimi do të konsiderohej nul.
Në rastin e krimeve dhe delikteve, të trajtuara në kapitullin e dytë të kodit “Padia në mungesë dhe çështjet kriminale”, lejohej gjykimi në mungesë vetëm pasi bëheshin njoftimet përkatëse. Në nenin 371 parashikohej se nëse nuk kishte qënë e mundur që të kapej i pandehuri ose nuk paraqitej brenda dhjetë ditëve nga dita që ishte njoftuar në banesën e tij ose pasi ishte kapur por ishte larguar nga burgu, kryetari i gjykatës dhe në mungesë të tij anëtari më i vjetër i gjykatës nxirrte një urdhër në të cilin përcaktonte një afat të ri dhjetë ditor brenda të cilit i pandehuri duhej të paraqitej. Në rast mosparaqitje ai deklarohej “rebel dhe kundraligjeve”.
Deklarimi i mungesës sillte pasoja të caktuara për të pandehurin, kështu:
• Pezullohej nga ushtrimi i të drejtave si qytetar;
• Pasuria e tij sekuestrohej gjatë mungesës;
• Atij i mohohej çdo veprim gjyqësor gjatë kësaj kohe;
• اdo person ishte i detyruar të tregonte se ku fshihej i pandehuri.
Ky urdhër afishohej në portën e banesës së të pandehurit, në portën e prefekturës dhe atë të gjykatës, një kopje e këtij urdhëri i dërgohej dhe autoritetit që do të procedonte me sekuestrimin e pasurive të të pandehurit. Me kalimin e afatit dhjetë ditor procedohej me gjykimin në mungesë të të pandehurit dhe në sekuestrimin e pasurive të tij.
Të pandehurit të deklaruar në mungesë i mohohej e drejta e mbrojtjes, përjashtimisht kur i pandehuri ishte jashtë tokës së shtetit dhe ishte në pamundësi absolute për tu paraqitur, atëherë gjykata u lejonte prindërve apo miqve të të pandehurit të paraqisnin shkaqet dhe të mbronin legjitimitetin e këtyre shkaqeve.Nëse gjykata pranonte se këto shkaqe ishin legjitime, atëherë ajo vendoste pezullimin e gjykimit dhe të sekuestros për një afat që ajo do ta përcaktonte duke marrë parasysh natyrën e shkaqeve penguese dhe largësinë midis vendeve. Nëse nuk kishte shkaqe ose gjykata i konsideronte si jolegjitime, procedohej me gjykimin në mungesë të të pandehurit.
Një shkurtim i vendimit të dhënë në mungesë afishohej brenda tetë ditëve nga dita e shpalljes në portën e banesës së fundit së të dënuarit, në portën e pallatit të prefekturës si dhe në portën e gjykatës. Gjithashtu ky shkurtim vendimi brenda afatit të përmendur, duhej të botohej në gazetën e krahinës ku ka pasur banesën e fundit i dënuari dhe ti dërgohej autoriteti kompetent ku ndodhej pasuria e sekuestruar. Pasuritë e sekuestruara që në momentin e dhënies së vendimit do të konsideroheshin pasuri “absentësh” dhe do të qëndronin nën këtë rregjim deri në parashkrimin e dënimit që ishte 20 vjet. Një pjesë e pasurisë së sekuestruar mund ti lihej gruas, fëmijve, babait dhe nënës së të pandehurit në rast se ishin nevojtarë, këto vendime merreshin nga autoriteti administrativ.
E drejta për të bërë rekurs në gjykatën e diktimit i njihej vetëm Prokurorit të Përgjithshëm dhe paditësit personal.
Kur i pandehuri dorëzohej ose arrestohej para se të ishte parashkruar vendimi i dënimit i dhënë në mungesë, të gjitha veprimet e kryera nga nxierrja e urdhrit për deklarimin e mungesës sipas nenit 371 e deri në atë moment do të konsideroheshin nul de jure. Të pandehurit i lindte e drejta për një proces të ri, i cili do të zhvillohej në rrugët e zakonshme. Nëse personi i gjykuar në mungesë do të rezultonte i pafajshëm gjatë rigjykimit, ai megjithatë do të dënohej për pagimin e shpenzimeve që ishin bërë për gjykimin e tij në mungesë .
1.3 Kushtetuta e 1946 dhe Kodi i Procedurës Penale i 1953.
Kushtetutat apo statutet e ndryshme që kanë qënë në fuqi në Shqipëri në disa raste janë shprehur edhe për gjykimin në mungesë. Statuti Themeltar i Repuplikës Shqiptare (në fuqi deri më 1 shtator 1928) në nenin 101 të tij parashikon se “اdo njeri i pandehun për një krim duhet të ketë një mbrojtës që prej ditës që vete nën akuzim. Në qoftë se ai nuk kujdeset për të marrë mbrojtës atëherë gjykata ia emnon vetiu.” Në statut nuk përmendet pozita e te pandehurit që gjykohet në mungesë . Kushtetuta e Mbretnisë shqiptare (në fuqi deri në prill të vitit 1939) ashtu sikurse Statuti Themeltar nuk ka ndonjë parashikim të veçantë për gjykimin në mungesë .
Pas çlirimit u miratua Kushtetuta e 1946 e cila në nenin 22 të saj ndër të tjera parashikon “ ... Asnjeri nuk mund të dënohet pa u dëgjuar dhe pa u thirur që të mbrohet sipas përshkrimeve të ligjës, përveç se kur vërtetohet ligjërisht mungesa e tij. ....”
Në ndryshim nga kushtetuta, Kodi i Procedurës Penale është i mëvonshëm dhe nxjerrja e tij u bë e mundur vetëm në 1953, ndërkohë zbatohej një urdhëresë mbi disa norma proceduriale. Me ligjin nr. 1650, dt. 30.03.1953 u aprovua nga Kuvendi Popullor i Republikës të Shqipërisë Kodi i Procedurës Penale. Në nenin 231 të këtij kodi parashikohej:
“Gjykimi i çështjes në seancë gjyqësore duhet të bëhet me ndodhjen e të pandehurit. Gjykata mund të gjykojë çështjen në mungesë të të pandehurit vetëm në këto raste:
1) Kur e kërkon vetë i pandehuri dhe gjykata pranon;
2) Kur provohet se i pandehuri i fshihet gjykimit;
Në të gjitha rastet e tjera kur mungon i pandehuri, çështja duhet të shtyhet dhe në këto raste gjykata mund të urdhërojë që i pandehuri të sillet përdhunisht.”
Sipas vendimit të Kolegjit Penal të Gjykatës së Lartë nr.19, dt. 30.03.1957 nuk mund të gjykohej në mungesë i pandehuri që nuk paraqitej në ditën dhe në orën e caktuar për gjykim megjithëse kishte komunikim të rregullt. Në vendimin e saj Gjykata e Lartë arsyeton,
“ ... Mosparaqitja e të pandehurit në gjyq edhe kur rezulton ti jetë njoftuar rregullisht dita e gjykimit, nuk tregon aspak se ai i fshihet gjykimit. Prandaj meqënëse edhe në rastin konkret ka ndodhur e njëjta gjë, gjykata nuk mund ta gjykonte çështjen në mungesë, por mund të përsëriste letër-thirjen të pandehurit ose të urdhëronte sjelljen e tij përdhunisht”.
Ndërkohë që sipas praktikës që ndiqej para hyrjes në fuqi të K.Pr.Penale, gjykoheshin në mungesë edhe të pandehurit që megjithëse kishin njoftim për ditën dhe orën e gjykimit nuk paraqiteshin dhe as lajmëronin gjykatën për ndonjë pengesë të arsyetuar. Në rate të tilla gjykata procedonte në gjykimin e të pandehurit duke dëgjuar provat në mungesë të tij dhe vendimin e marrë në mungesë ja komunikonte të pandehurit .
Me ndryshimet që iu bënë kodit të 53-it me ligjin nr. 2805, dt. 04.12.1958 nenit 231, tashmë neni 233 iu shtua edhe një pikë tjetër. Sipas kësaj pike gjykimi në mungesë do të lejohej edhe kur për krimin për të cilin akuzohej i pandehuri nuk parashikohej nga ligja dënimi me heqie të lirisë. Kur çështja ishte gjykuar në mungesë i pandehuri mund të paraqiste ankim brenda pesë ditëve nga dita që i ishte komunikuar vendimi. Gjykimi në mungesë i të pandehurit, në rastet kur kjo ndalohej nga ligja përbënte shkak për prishjen e vendimit nga gjykata e apelit.