braziljania
Anëtar i Nderuar
Fakti që urdhri monastik i cistersienëve ka qenë një ndër urdhrat monastikë më progresivë të mesjetës, mund të jetë i njohur prej shumë studiuesve, por që një manastir i këtij urdhri ka ekzistuar edhe në Shqipëri, kjo nuk është bërë e njohur deri tani. Në fakt, jeta religjioze në përgjithësi është shumë pak e studiuar në Shqipëri, kështu që nuk do të ishte krejt e paimagjinueshme nëse nuk dihet shumë për cistersienët nga shqiptarët, megjithëse ky urdhër është mjaft i njohur dhe thellësisht i studiuar në botë. Në Shqipëri njohuria për të ka qenë tabu, ashtu siç ka qenë edhe për jetën religjioze në përgjithësi. Sistemi komunist i detyroi studiuesit tanë, që pa frikë mund t‘i quajmë heronj (heronj, sepse megjithëse të privuar në nevojat elementare që ka një intelektual për hapësirë veprimi si në fushën e ideve, ashtu dhe në atë të lëvizjes fizike nëpër vende ku formohet mendja intelektuale, kanë vënë themele të forta për ne studiuesit e rinj që jemi shumë të privilegjuar me lirinë dhe hapësirën që kemi) të mohojnë ose injorojnë thelbin e shpirtit njerëzor: dëshirën, për njohjen e Përëndisë. Si rrjedhojë, mungesa e njohurive të mirëfillta për jetën religjioze, si dhe mosvlerësimi sa duhet i kësaj jetë, ka bërë të vështirë të kuptuarit e të gjitha dimensioneve të historisë së popullit tonë.
Edhe pse cistersienët janë studiuar në mënyrë të themeltë në botë, për praninë e cistersienëve në Shqipëri nuk është bërë ndonjëherë studim i mirëfilltë deri tani, as nga studiuesit shqiptarë dhe as nga ata të huaj. Ekzistenca e një manastiri cistersien në Shqipëri përmendet si nga Daniele Farlati, ashtu edhe nga Milan Shuflaj. Ky manastir njihej me emrin Manastiri i Shën Trifonit dhe gjendej në Kunavi, sufragani kjo, që me sa duket për një farë kohe u bë mollë sherri midis kryepeshkopatës së Tivarit dhe asaj të Durrësit. Shkaku ishte se, megjithëse juridikisht ajo gjendej nën metropolitanen e Durrësit, kryepeshkopi i Tivarit kërkoi që të merrte kontroll mbi të duke emëruar vetë abatin e kësaj sufraganie, gjë që në fakt i kushtoi shumë, pasi papati e zhveshi atë nga të gjitha të drejtat dhe detyrat kishtare që gëzonte. Në këtë pasazh kemi edhe përmendjen e parë të urdhrit të cistersienëve në Kunavi.
Po të kemi parasysh organizimin e Urdhrit të cistersienëve, interesat dhe strategjinë e tij, që sipas shumë studiuesve duket qartë, nga vendet ku ky urdhër mbjell manastiret e tij, investon idealet, disiplinën dhe progresin teknologjik të tij, do të kuptojmë që Shqipëria dhe veçanërisht Kunavia kishte një rëndësi të veçantë për ta.
Mesjeta në dritën e hulumtimeve të reja, me një vështrim të veçantë
mbi urdhrin e cistersienëve
Urdhri i cistersienëve lindi si pasojë e një reforme të benediktëve në Cأ®teaux të Francës më 1098. Themeluesi i këtij urdhri, që synonte zbatimin fije e për pe të Rregullës së Shën Benedikut, ishte Shën Roberti, fillimisht kryemurg i Molesmës në dioqezën e Langres. Urdhri i cistersienëve e mori emrin nga vendthemelimi i tij që ishte Cأ®teaux (latinisht Cistercium), një lokalitet në Burgundi të Francës, 23 km në jug të Dijonit, tani në territorin e komunës së S.-Nicolas-lez-Citeaux. Shën Roberti ishte kryemurg i Molesme, manastir ky i varur nga Kluni i famshëm benediktin. Ai ishte kundër luksit në të cilin jetonin murgjit e urdhrit të Klunit dhe kishte filluar që këtë pakënaqësi të tijën t‘ua transmetonte edhe murgjve të tjerë si për shembull atyre të manastireve të Saint-Pierre-de-la-Celle, Saint-Michel of Tonnerre dhe sidomos atyre të Molesmës, duke shkaktuar kështu reforma në këto manastire. Megjithatë, reforma e vërtetë filloi atëherë kur ai bashkë me gjashtë kryemurgj të tjerë u kthye në Molesme për të marrë, me lejen e kryepeshkopit Hugh, murgjit më të zellshëm për të krijuar një manastir të ri në Cأ®teaux-në e humbur, që ishte në dioqezën e Chalons. Manastiri i Ri filloi jetën në vitin 1098, ditën e Shën Benedikut (21 mars) dhe kjo ditë njihet edhe si ditëlindja e urdhrit. Me urdhër të legatit apostolik, Roberti mori simbolet pastorale nga peshkopi i dioqezës, Gauthier, dhe u ngarkua me përgjegjësinë për të udhëhequr vëllezërit, të cilët ishin menjëherë të gatshëm për të bërë betimin e qëndrueshmërisë. Kështu, Manastiri i Ri, siç u quajt në fillim, u kanonizua menjëherë si abaci (kompleks monastik).
Edhe pse cistersienët janë studiuar në mënyrë të themeltë në botë, për praninë e cistersienëve në Shqipëri nuk është bërë ndonjëherë studim i mirëfilltë deri tani, as nga studiuesit shqiptarë dhe as nga ata të huaj. Ekzistenca e një manastiri cistersien në Shqipëri përmendet si nga Daniele Farlati, ashtu edhe nga Milan Shuflaj. Ky manastir njihej me emrin Manastiri i Shën Trifonit dhe gjendej në Kunavi, sufragani kjo, që me sa duket për një farë kohe u bë mollë sherri midis kryepeshkopatës së Tivarit dhe asaj të Durrësit. Shkaku ishte se, megjithëse juridikisht ajo gjendej nën metropolitanen e Durrësit, kryepeshkopi i Tivarit kërkoi që të merrte kontroll mbi të duke emëruar vetë abatin e kësaj sufraganie, gjë që në fakt i kushtoi shumë, pasi papati e zhveshi atë nga të gjitha të drejtat dhe detyrat kishtare që gëzonte. Në këtë pasazh kemi edhe përmendjen e parë të urdhrit të cistersienëve në Kunavi.
Po të kemi parasysh organizimin e Urdhrit të cistersienëve, interesat dhe strategjinë e tij, që sipas shumë studiuesve duket qartë, nga vendet ku ky urdhër mbjell manastiret e tij, investon idealet, disiplinën dhe progresin teknologjik të tij, do të kuptojmë që Shqipëria dhe veçanërisht Kunavia kishte një rëndësi të veçantë për ta.
Mesjeta në dritën e hulumtimeve të reja, me një vështrim të veçantë
mbi urdhrin e cistersienëve
Urdhri i cistersienëve lindi si pasojë e një reforme të benediktëve në Cأ®teaux të Francës më 1098. Themeluesi i këtij urdhri, që synonte zbatimin fije e për pe të Rregullës së Shën Benedikut, ishte Shën Roberti, fillimisht kryemurg i Molesmës në dioqezën e Langres. Urdhri i cistersienëve e mori emrin nga vendthemelimi i tij që ishte Cأ®teaux (latinisht Cistercium), një lokalitet në Burgundi të Francës, 23 km në jug të Dijonit, tani në territorin e komunës së S.-Nicolas-lez-Citeaux. Shën Roberti ishte kryemurg i Molesme, manastir ky i varur nga Kluni i famshëm benediktin. Ai ishte kundër luksit në të cilin jetonin murgjit e urdhrit të Klunit dhe kishte filluar që këtë pakënaqësi të tijën t‘ua transmetonte edhe murgjve të tjerë si për shembull atyre të manastireve të Saint-Pierre-de-la-Celle, Saint-Michel of Tonnerre dhe sidomos atyre të Molesmës, duke shkaktuar kështu reforma në këto manastire. Megjithatë, reforma e vërtetë filloi atëherë kur ai bashkë me gjashtë kryemurgj të tjerë u kthye në Molesme për të marrë, me lejen e kryepeshkopit Hugh, murgjit më të zellshëm për të krijuar një manastir të ri në Cأ®teaux-në e humbur, që ishte në dioqezën e Chalons. Manastiri i Ri filloi jetën në vitin 1098, ditën e Shën Benedikut (21 mars) dhe kjo ditë njihet edhe si ditëlindja e urdhrit. Me urdhër të legatit apostolik, Roberti mori simbolet pastorale nga peshkopi i dioqezës, Gauthier, dhe u ngarkua me përgjegjësinë për të udhëhequr vëllezërit, të cilët ishin menjëherë të gatshëm për të bërë betimin e qëndrueshmërisë. Kështu, Manastiri i Ri, siç u quajt në fillim, u kanonizua menjëherë si abaci (kompleks monastik).