Kriminaliteti dhe ndikimi i henes te plote ne te.

Qysh nga kohërat e lashta është i njohur fakti se hëna ka ndikim në njeriun.
Kështu që, me kalimin e kohës, janë krijuar kulte në bazë të të cilave më vonë janë shkruar tregime, e disa prej tyre janë realizuar në projekte filmike, me tema të ndryshme horrori. Në këta filma, të pashmangshme kanë qenë skena me pamje të hënës së plotë.






▪ Në këtë fazë të hënës së plotë, zakonisht shfaqeshin skena me vrasës, dhunues dhe kriminel të ndryshëm. Të gjithë këta, vërehej se ishin të ndikuar nga fuqia e hënës.


Sipas burimeve të Nasa-së, distanca në mes të Hënës dhe Tokës lëvizë prej 356,410 km e gjer më 406,697 km. Distanca mesatare është 384,400 km.
Diametri I hënës është 3,476 km, kurse diametri I Tokës është 12,756 km.
Perimetri I hënës është 10,927 km, kurse perimetri I Tokës është 40,075 km.

Shkencëtarisht është e ditur se hëna ndikon në baticën dhe zbaticën e oqeaneve, detërave, në botën shtazore, bimore e gjithsesi ky ndikim manifestohet edhe tek njerëzit.


Kështu, ndikimi I hënës ka rëndësi të madhe në jetën e përditshme. P.sh. në mjekësi është I njohur fakti se gjakderdhjet (hemorragjitë) gjatë hënës së plotë janë më të mëdha, kështu që kirurgët gjatë përgatitjeve për operacion kësaj dukurie I kushtojnë kujdes të posaçëm.


Dr. Edson J. Andrews nga Asociacioni I Mjekësisë në Florida kishte bërë një hulumtim në 1.000 persona që ishin operuar nga bajamet dhe kishte konstatuar se 82% të tyre kishin pasur gjakderdhje më të madhe pas operacionit në fazën e hënës së plotë. Sipas këtij mjeku, kjo fazë është e rrezikshme për kirurgjinë dhe këto të dhëna duhet të shpërndahen dhe të shërbejnë si bazë për planifikimin e operimeve.


Gjithashtu edhe gjakderdhja gjatë ciklit menstrual në këtë fazë është më e madhe.
Hëna e plotë në mes tjerash, ndikon e dhe në pagjumësi. Somnambulët (njerëzit që hëna ka ndikim në ta, që zgjohen gjatë gjumit dhe kryejnë veprime të ndryshme pa vetëdije) janë një dukuri e njohur, që të gjithë ose I kemi parë ose kemi dëgjuar për ta nga rrethi I ngushtë ose I gjerë.


Ndikimi I hënës vërehet edhe në disponimin e përgjithshëm të njerëzve. Me siguri se e keni vërejtur se në këtë kohë në mbrëmje jeni më të shqetësuar se zakonisht, kështu që iu pengojnë disa imtësi që zakonisht nuk I keni vërejtur.


Duke u nisur nga kjo, shumë shkencëtarë botërorë e kanë studiuar këtë fenomen dhe kanë ardhur në përfundim se hëna e plotë pashmangshëm ndikon në sjelljet e njerëzve. Natyrisht se ka pasur edhe shkencëtarë të tillë që nuk e pranojnë këtë teori, mirëpo shkencëtarët që e përfaqësojnë këtë teori, mendimin e tyre e mbështesin dhe e ilustrojnë me shumë fakte dhe statistika.


Dr. Arnold Lieber pas një studimi 15vjeçar të ndikimit të hënës së plotë në njerëzit ka ardhur në përfundim se:


Gjatë hënës së plotë numri I vrasjeve është më I madh, Lëndimet e trupit janë shumë të shpeshta, Aksidentet rrugore në këtë kohë janë shumë të theksuara, Vetëvrasjet më së shumti ndodhin në këtë fazë.


Ky shkencëtar, si mjek në Klinikën Psikiatrike në Miami kishte konstatuar korrelacionin në mes të hënës së plotë dhe pacientëve në këtë spital. Në këtë korrelacion ishte bindur edhe I tërë personeli mjekësor në këtë spital.


Prandaj që prej atëherë ky fenomen e kishte inspiruar këtë shkencëtar që të merrej edhe më tutje me këtë çështje. Rezultatet e hulumtimit kishin qenë mahnitëse. Numri më I madh I vrasjeve ishte kryer pikërisht gjatë hënës së plotë.
Pse ndikon hëna në njeriun? Kur hëna të arrijë pozitën më të lartë në relacion me planetin e tokës, ajo shkakton baticën dhe anasjelltas kur hëna është më së afërmi planetit tonë shkaktohet zbatica. Meqenëse njeriu, si edhe toka përbëhet prej 75- 80% nga materia e lëngtë dhe 20-25% nga materia e ngurtë, kur hëna është e plotë në njeriun shkaktohet një “Aksion koncentrik”. Në këtë fazë pasojat që njeriu i përjeton janë: ngushtimi I indeve, edemet (të ënjturit), eksitimet nervore, etj. Të gjitha këto ndryshime që përjeton njeriu manifestohen në oreks, gjumë, disponim, sjellje, aktivitete trupore, seksuale, etj. Në këtë fazë është vetëvrarë (ose vrarë, pl. i autorit) aktorja e famshme, Merilyn Monro, pastaj është vrarë John Lenon, legjenda e grupit “Beatles”, dhe shumë njerëz të famshëm nga bota e filmit dhe muzikës.


Dr. Lieber së bashku me kolegët e tij, nga Universiteti I Miamit pra, kishin bërë një hulumtim 15 vjeçar. Duke krahasuar numrin e vrasjeve në këtë periudhë, që kishte qenë gjithsej 1887, këta shkencëtarë ishin befasuar më shumë se që kishin pritur, me numrin e madh të vrasjeve që kishin ndodhur gjatë hënës së plotë. Sipas këtij hulumtimi, sa më shumë që afrohej hëna e plotë dukshëm rritej edhe numri I vrasjeve. Duke dëshiruar të binden për një dukuri të tillë, hulumtuesit bën një studim të njëjtë edhe në Ohajo të Clevelendit. Statistikat gjithashtu treguan se numri vrasjeve është dukshëm më I madh gjatë hënës së plotë se sa në faza të tjera të hënës. Dr. Lieber dhe kolegët e tij nuk ishin të befasuar edhe aq shumë me këto rezultate. Një raport I mëhershëm I Institutit Amerikan I mjekësisë klimatologjike pranë Departamentit Policor të Filadelfisë, I titulluar “Efektet e hënës së plotë në sjelljet e njerëzve”, kishte zbuluar gjithashtu rezultate të njëjta.
Sipas këtij raporti shenja e hënës së plotë në fazën e saj kulminante rezulton me orientime të ndryshme kriminale siç janë: vrasjet, piromanitë, vozitjet e rrezikshme dhe kleptomanitë. Sipas këtij raporti, po ashtu disa njerëz duken pak a shumë më të gjindosur (krisur) gjatë kësaj faze të hënës së plotë.
Kohët e fundit, regjioni I Sussexit në Anglinë Jug-lindore kishte shtuar numrin e policëve që patrullojnë në rrugë gjatë këtij cikli lunar, pasi që oficerët e tyre kishin konstatuar lidhjen në mes të hënës së plotë dhe krimeve të dhunës.


Hëna e plotë dhe ditët e pagave të rrogës ishin identifikuar si faktorë të rritjes së krimeve të dhunës në mesin e vizitorëve të kafeneve dhe klubeve të natës.


Me dt. 06.06.2007. zëdhënësja e policisë së Sussexit kishte deklaruar:


“Hulumtimet e bëra nga ana jonë tregojnë qartë se ekziston një lidhje e fortë në mes të hënës së plotë dhe krimeve të dhunës”, duke shtuar se, në të ardhmen shumë oficer do të patrullojnë nëpër rrugë, në këtë fazë të hënës.
Duke u bazuar në këtë, Andy Parr I kishte deklaruar Brighton Argus:


“Meqenëse grafikoni I krimeve të dhunës është më I madh në këtë fazë të hënës se sa në jashtë kësaj faze, do të dëshiroja që me këtë dukuri të merreshin shkencëtarët e niveleve më të larta. Kjo do të ishte në interesin e përgjithshëm”.


Gjithashtu edhe prof. Michael Zimecky, nga Akademia Shkencore e Polonisë, duke studiuar qindra raste, ka argumentuar se hëna e plotë, bën ndikim në aktivitete kriminale si dhe në shëndetin e njeriut.


Ndërkaq, hulumtuesi japonez Asaka Fukada, mendon se hëna e plotë ndikon sidomos te piromanët.
Në hulumtimet psikologjike 3 mujore, të bëra në mesin e 1200 të burgosurve, në burgun Armley në qytetin Leeds, në vitin 1998, ishte zbuluar një rritje e krimeve të dhunës në këtë fazë të hënës së plotë. Por, gjatë fazave të tjera të hënës, është shënuar numër më I vogël I incidenteve, kurse gjatë disa ditëve tjera nuk është shënuar asnjë incident.
Fransua Leroj, ishte një Parisien pesëdhjetëvjeçar me pamjen e një djaloshi, që miqtë dhe të gjithë të tjerët e njihnin si shumë të sjellshëm dhe të butë, me një fjalë e admironin të gjithë. Mirëpo, për fat të keq, më vonë pasi që I tërë Parisi vuante nga një neurozë kolektive, u kuptua se ky njeri I adhuruar nga të tjerët ishte një vrasës maniak sadist-mazohist, që kishte kryer shtatëmbëdhjetë krime seksuale-sadiste, ndërsa dyshohej edhe për nëntë krime tjera. Ky kriminel nuk zgjidhte viktima dhe vriste vajza prej moshës
18 vjeçare e gjer te ato 73 vjeçare. Vetëm 3 nga viktimat e tij nuk I vrau dhe pikërisht ato ndihmuan në hetimet e policisë që të zbulohet ky vrasës serik.


Ekspertët mjekësorë të cilët e kishin kontrolluar të akuzuarin dhe që e ndoqën gjendjen e tij, mundoheshin që në mënyrë objektive t’i tregonin gjyqit ndikimin misterioz të hënës në sjelljet kriminale të akuzuarit.


Testet e ndryshme treguan se Leroj sillej në mënyrë të veçantë kur hëna ishte e plotë. Në këtë kohë, te ai rritej sasia e hormoneve deri në atë shkallë sa që në gjak kishte sasi të jashtëzakonshme të adrenalinës. “Niveli I hormoneve të tij arrinte në nivele të cilat mund të jenë të barabarta me ato të dhjetë njerëzve njëkohësisht. Përveç kësaj, edhe muskujt I ndryshojnë, ato tkurren dhe forcohen, dukuri që në mjekësi janë vërejtur vetëm në disa sëmundje”, ishte shprehur para gjykatësit psikiatri, prof.


Ogist Sharije. Sipas këtij psikiatri, shkenca edhe në shkallën e sotme të zhvillimit ende nuk mund ta shpjegojë ndikimin e hënës në njeriun, apo siç quhen në Francë këta njerëz, “Homme de Lune”!
Gjithashtu edhe në Serbi, këtë vit kishte ndodhur një tragjedi e paparë në fshatin Jabukovci, afër Negotinit. Vrasësi Nikolla Radosavljeviq (39), siç shkruanin gazetat në “gjendje të tërbuar”, në mbrëmjen e 27.07.2007. (Pl. i autorit, në fazën e hënës së plotë) kishte vrarë nëntë vendas të tij, dhe kishte plagosur disa të tjerë me pushkë gjuetie. Sipas fjalëve të bashkëshortes së vrasësit Jellena, e cila ishte e plagosur me këtë rast:


“Nikolla më kishte sulmuar pa asnjë arsye dhe isha shumë e befasuar, meqenëse deri më tani nuk kam pasur asnjëherë problem me te dhe nuk më ka sulmuar asnjëherë”. Këta kishin pasur një jetë bashkëshortore shumë të lumtur dhe kishin dy fëmijë, Gordanën (12) dhe Daliborin (13). Së bashku kishin jetuar dhe punuar në Austri, prej nga kishin ardhur në pushim një ditë para krimit. Të gjithë banorët e kësaj ane ishin çuditur me këtë veprim të jashtëzakonshëm të vrasësit Nikolla Radosavljeviq, që më parë e kishin njohur si një njeri serioz, stabil, të suksesshëm dhe që jetonte dhe punonte në Austri, një jetë me një familje në lumturi të plotë! Vrasësi kishte jetuar në vendin Himberg afër Vjenës dhe sipas fjalëve të banorëve të këtij vendbanimi kishte qenë një “njeri I qetë, që nuk dallohej nga të tjerët”.


Me siguri se raste identike ka shumë më shumë se këta që u paraqitën më lartë. Këto raste në vendet më të zhvilluara të botës, pa dyshim se po hulumtohen nga aspekte të ndryshme shkencore. Në Amerikë, Angli, Francë, etj, edhe pse është konstatuar dhe argumentuar një lidhje apo ndikim në mes të hënës së plotë dhe njeriut, prapë se prapë një numër shkencëtarësh këtë lidhje e konteston! Në vendin tonë, nga aspekti shkencor një dukuri e tillë nuk është përmendur dhe trajtuar asnjëherë. është mirë që kjo dukuri, edhe tek ne, sikurse në botën e civilizuar t’i sfidojë kriminologët dhe shkencëtarët tjerë, që së paku ky fenomen të trajtohet jo si një faktor amnistues por si faktor kriminogjen.


Dihet mirëfilli se, një dukuri e tillë edhe pse nuk është trajtuar në nivele shkencore, ajo në popull është përmendur edhe shumë më herët. Të gjithë ne e kemi dëgjuar e ndoshta edhe e kemi përmendur fjalën “I përhontë” duke mos menduar se çka në esencë nënkupton kjo fjalë. “I përhontë” e ka kuptimin e njëjtë me atë anglisht “Lunetic” ose frengjisht “Homme de Lune”, d.m.th.


Lunar-Hënor. Kjo fjalë është trashëguar brez pas brezi te ne, por në asnjë mënyrë rastësisht. Dihet se ndër shqiptarët ka pasur dituri dhe dijetarë shumë të fortë, sepse në këto troje ka pasur shkolla të larta (medrese) me traditë mbi 500 vjeçare, dhe se në këto shkolla është mësuar dituri burimore. Sa i përket nivelit shkencor këto shkolla, dihet se kanë qenë më të avancuara se shumë shkolla të vendeve perëndimore. Pikërisht nga këto shkolla ka dalur kjo fjalë e cila burimin e ka në thënien e profetit Muhamed, paça dhe shpëtimi qofshin mbi te, I cili ka porositë “Agjëroni në netët e bardha” (fjala është për 3 ditë të muajit të plotë). E dihet se agjërimi I mirëfilltë nuk d.m.th. të përmbajturit vetëm nga ushqimi por edhe nga fjalët e këqija, kacafytjet, cytjet e ndryshme, sjelljet asociale dhe të dhunshme, pastaj neurozat të cilat shkaktojnë rritjen e hormoneve, adrenalinës, e që si pasojë kanë rritjen e krimeve. “Dhe ai (Muhamedi) nuk flet nga dëshira e tij. Ai (Kur'ani) nuk është tjetër pos shpalljes që i shpallet. Atë ia mësoi, Ai fuqiforti” (Kur’an, kaptina 53, verseti 3-5).


Në mesin e efekteve fiziologjike që prodhon agjërimi janë edhe rënia e nivelit të sheqerit dhe kolesterolit si dhe e presionit sistolik të gjakut.
Krahas dobive materiale e fiziologjike, agjërimi ka edhe shumë efekte moralo-shpirtërore. Kështu, agjëruesi si rrjedhojë e kënaqësive shpirtërore të marra nga agjërimi, ka një situatë paqeje dhe qetësie. Urrejtja dhe zemërimi personal është në nivelin më të ulët. Agjëruesit gjithnjë duhet pasur parasysh këshillën Profetike: “Nëse jeni duke të agjëruar, dikush ju ofendon ose ju godet, thuani: “Unë jam duke agjëruar”.


Gjatë agjërimit, vëllimi i gjakut pakësohet. Kjo dukuri i jep zemrës një prehje me rëndësi. Më e rëndësishmja është se, pakësimi i lëngut ndërqelizor shkakton pakësimin e presionit indor. Ky presion indor i quajtur në gjuhën e popullit si presion i vogël, gjatë gjithë kohës së agjërimit është vazhdimisht i ulët, për rrjedhojë edhe zemra është e qetë. Prandaj, në këtë gjendje zemra hedh rreth 15000 litra gjak më pak në ditë, kështu pushon më shumë dhe bëhet më e fuqishme. Një i urtë kishte thënë: “Agjërimi është ilaç i padurimit i cili ia dyfishon fatkeqësitë njerëzimit


Si përfundim, shkenca e mirëfilltë nuk duhet të merret me paragjykime dhe të mbetet edhe më tutje peng e ideologjive të kaluara dhe dështuara.


Shkencëtari nuk duhet të vuaj nga kriza e identitetit, sidomos atij identiteti që duhet mburret me te. Ai duhet ta ketë guximin që, gjithnjë ta pranojë dhe ta thotë të vërtetën, dhe nuk duhet të ketë kompleks inferioriteti. Shkencëtarë janë vetëm ata dijetarë që e dinë fillimin dhe fundin, janë dijetarë komplet, dijetarë shumëdimensional, përndryshe “dituria” e tyre do të dëshmojë kundër tyre.



Shkruan: Mr.sci. Saad R.GASHI, Mitrovicë

43 gjera per henen e plote

Faza e Henes se plote ndodh atehere kur ajo eshte ne ane te kundert me Token nga Dielli, si dhe kur te tre planetet vendosen ne nje vije te drejte. E pare nga Toka, ana me e afert e Henes ndrieohet plotesisht nga Dielli, duke i dhene pamjen e saj rrethore.

2. Ndodh vetem gjate Henes se plote, qe ana e erret e saj -hemisfera ne anen e kundert te Diellit, te erresohet plotesisht.

3. Eklipsi i Henes (i shkaktuar nga kalimi i hijes se Tokes permes hemisferes se ndrieuar) ndodh vetem gjate Henes se plote.

4. Sipas nje studimi te spitalit Bradford Royal, mundesia per teu kafshuar nga ndonje qen, gjate Henes se plote, eshte dy here me e madhe. Sipas ketij studimi, jane regjistruar 1621 raste te kafshimit nga qeni midis viteve 1997 dhe 1999. Por nje tjeter studim i bere ne Universitetin e Sidneit ne Australi, rezultoi se nuk kishte lidhje mes gjendjes se Henes dhe kafshimit te qenve.

5. Gervaisi i Tilburit, nje avokat i se drejtes kishtare ne shekullin e 13-te, ishte i pari qe lidhi procesin e Henes se plote me transformimin ne nje njeri-ujk. Filozofi Gottfried Leibniz, e pershkruan si "budallalleqe te treguara nga njerezit".

6. Hena behet e plote edo 29.5 dite- e cila eshte edhe kohezgjatja e nje cikli te plote te Henes.

7. eshte i njohur fakti se cikli menstrual femeror ka lidhje me procesin e Henes se plote. Sipas nje teorie, meshkujt parahistorike shkonin ne gjueti, gjate periudhes qe grate ishin me cikel, per shkak te tabuve qe lidheshin me gjakun. Koha me e leverdishme per te shkuar ne gjueti ishte gjate Henes se plote dhe menyra me e mire per te bindur mashkullin qe te kthehej me ushqim, ishte shpresa per seks.

8. Neo paganet ndiqnin nje ritual te permuajshem, qe bazohej rreth Henes se plote dhe quhej Esbat. Termi lidhet me shkrimet kundershtuese te antropologut Margaret Murray.

9. Procesi i dyte i Henes se plote, qe ndodh ne nje muaj kalendarik, quhet Hena Blu. Rasti i fundit eshte pare me 31 maj 2007. Ky fenomen i veeante ndodh mesatarisht nje here ne 3 vjet.

10. "Blue Moon" (Hena Blu), e cila eshte shkruar nga Richard Rodgers dhe Lorenz Hart ne vitin 1934, u be nje balade standarde, e cila u kendua me vone nga kengetare si Frank Sinatra dhe Bob Dylan. Versioni me i famshem eshte regjistruar nga banda "Marcels" ne vitin, 1961 duke shitur me shume se nje milione kopje.

11. Shkalla e baticave ne bote eshte ne maksimum gjate Henes se plote, atehere kur Dielli, Toka dhe Hena jane ne nje vije. Marinaret e njohin efektin si baticat pranverore.

12. Muaji i vetem, gjate te cilit nuk ndodh procesi i Henes se plote eshte shkurti.

13. Hena e plote konsiderohet si shenje tersi nese ndodh te dielen, por nese ndodh te Henen shihet si shenje fati (nga vete emri i dites se hene).

14. Sipas supersticioneve, femija qe ngjizet kur Hena eshte e plote, ka shume mundesi qe tei perkase gjinise mashkullore.

15. Ne tetor te vitit 1939 ne Springfield, Misuri, Hena e plote u krijoi idene njerezve sikur po binte nga qielli. Ngjarja e pazakonte u raportua ne gazetat lokale, por me vone rezultoi e pavertete.

16. Kalendari Gregorian daton Pashken si e diela e pare, pas Henes se plote kishtare- e para ndodh pas ekuinoksit te pranveres.

17. Festivali Kinez i Fenereve, qe daton ne dinastine Han, eshte vene ne skene diten e pesembedhjete, te muajit te pare, te Henes se plote, pas vitit te ri. Komunitetet kineze festojne duke ndezur fenere dhe bere gosti me oriz.

18. Shoqeria e Henes, qe perfshinte Erasmus Darwin, James Watt dhe Josiah Wedgewood, e mori emrin nga praktika e mbajtjes se takimeve muaj per muaj, ne diten e Hene prane procesit te Henes se plote. Anetaret e shoqerise, e quanin veten si njerezit e henes.

19. Sipas nje studimi psikologjik tre mujor te bere tek 1200 te burgosur ne burgun e Armley ne Leeds, ne vitin 1998 rezultoi se kishte nje rritje te madhe te incidenteve kur Hena ishte e plote.

20. Shkencetaret jane perpjekur shume te shpjegojne "iluzionin e Henes", ku Hena e plote duket sikur eshte me e madhe, se sa duket ne horizont. Fenomeni kuptohet qe eshte shkaktuar nga perceptimi njerezor.

21. Mbjellja e drureve eshte e ndaluar gjate Henes se plote ne Ameriken e Jugut dhe ne Azine Juglindore, sepse shkakton tharje.

22. Qindra njerez mblidhen edo muaj ne plazhet e Koh Phangan ne Tailande, per te festuar ngjarjen e Henes se plote. Ata gezojne dhe kercejne gjate gjithe nates.

23. Tribute amerikane ne Britanine e Madhe, u japin edo Hene te plote te vitit nje emer si p.sh., Hena kastor, Hena bli dhe Hena luleshtrydhe.

24. Hena e plote e ketij muaji, do te jete me 30 qershor 2007. Mos humbisni rastin ta shikoni.

25. Hena e plote mund te duket e rrumbullaket, por ne fakt ka formen e nje veze.

26. Sonata e Henes, kompozuar mjeshterisht nga Ludwig von Beethoven, eshte padyshim nje nga kryeveprat klasike me te bukura qe ka lidhje me Henen e plote. Titulli i melodise nuk vjen nga kompozitori, por nga nje kritik, i cili krahasoi pjeset dhe efektin e drites se Henes ne liqenin e Lucernes.

27. RAF perdori Henen per te prezantuar sulmin e tij te pare te suksesshem ne qytetin gjerman, kur aeroplanet sulmuan Lubeckun ne 1942.

28. Wesak, festivali me i rendesishem budist eshte festuar ne maj, kur ka qene Hene e plote . Ne kete kohe, festohet ditelindja e Budes, ndersa per disa budiste te tjere shenohet lindja dhe vdekja e tij.

29. Hena e plote eshte objekti me i shndritshem ne qiellin e darkes.

30. Psikiatri sllovak, Eugen Jonas, krijoi metoden e kontrollit te lindjes dhe fertilitetit, bazuar ne procesin e Henes se plote.

31. Nje analize e ditelindjeve te 4,256 bebeve te lindura ne nje klinike ne France, tregoi se nuk kishte asnje lidhje mes Henes se plote dhe fertilitetit.

32. Nje studim i realizuar nga Universiteti Tübingen ne Gjermani, tregon se sipas raportimit te policise, cikli i Henes se plote ndikon duke pire me shume per te ardhur ne qejf.

33. Nje vizatim i Henes se plote pare nga teleskopi eshte realizuar nga nje matematicien anglez, Thomas Harriot, ne fillim te gushtit te vitit 1609. Ky eshte regjistrimi i pare, i cili i paraprin fizikanit italian Galileo, ne studimet e tij te mevonshme.

34. Artistet e Rilindjes tradicionalisht kane pershkruar me teper gjysmehenen, se sa fazen e saj te plote.

35. Shakaja e madhe e Henes, u be nga Richard Adams Locke per "New York Sun" ne vitin 1835.

36. Gjate sezonit dimeror, Hena e plote eshte ne lartesine me te madhe nga Toka.

37. Disa njerez qe vuajne nga pagjumesia tregojne se flene shume keq kur Hena eshte e plote, por ka edhe nga ata qe thone se flene shume rende.

38. eshte gabim nese mendoni se ulja e pare e "Apollo"-s eshte bere kur Hena ka qene e plote. Ulja ndodhi nje jave me pas.

39. Hena eshte 10 here me e shndritshme kur eshte e plote, se sa kur eshte eerekhene.

40. Muaji i mjaltit eshte quajtur pas Henes se plote ne qershor. Duke qene se binte mes mbjelljes dhe te korrave, ky ishte tradicionalisht muaji me i mire per teu martuar.

41. Kalendari i vjeter i Henes, i cili tregon kohen se kur shfaqet ajo e plote, eshte zbuluar ne shpellat ne Lascaux ne France. Daton para 15000 vjetesh dhe tregon fazat e Henes me nje sere pikash, te cilat pershkruajne ditet e ciklit.

42. Ne 2001, loja e pare mes Sri Lanka dhe Zimbabve u shty. Ajo u caktua te luhej nje dite me vone, ne baze te rregullit te ri te nxjerre nga qeveria vendase, e cila ndalonte edo lloj sporti kur Hena eshte e plote.

43. Sipas nje studimi te 1000 operacioneve per heqjen e bajameve, 82 per qind e pacienteve te operuar treguan se krizat ishin me te forta kur afronte procesi i Henes se plote. Kjo ne baze te revistes se shoqates se mjekeve nga Florida.

Ket se disha...